Vragen over onze warmtebronnen?
Wanneer er bomen worden gekapt, belandt al dit hout bij SVP in de BioWarmteCentrale?
Nee. Er wordt nooit een boom gekapt ten behoeve van de warmteproductie van SVP. Bomen worden gekapt in productiebossen of ten behoeve van onderhoud van natuur- en landschap. Het meeste hout van de boom (85%) wordt gebruikt om planken en balken, papier of karton en plaatmateriaal van te maken. Takken en toppen van bomen zijn resthout. Dat is ongeveer 15% van de boom. Alleen deze delen van bomen worden gebruikt voor warmteproductie. Ook uit het onderhoud van landschapselementen en bijvoorbeeld heideterreinen komen houtsnippers als resthout vrij dat benut wordt als energiehout.
Het aangroeien van de bossen gaat toch veel minder snel dan het oogsten van al het energiehout? Dus wordt er minder CO2 door bomen opgenomen. Waarom is het dan toch duurzaam?
De hoeveelheid hout (waarvan hout voor houtsnippers maar een klein deel is) die Staatsbosbeheer uit het bos haalt, bedraagt ongeveer 70 – 80 procent van de bijgroei. De voorraad hout in het bos neemt dus nog steeds toe, ondanks de winning van hout en benutting van de resthout hiervan voor houtsnippers. Daarmee is de CO2 vastlegging in de Nederlandse bossen groter dan de CO2 uitstoot door verbranding van houtsnippers uit Nederland.
Overigens, als de takken waarvan nu houtsnippers worden gemaakt in het bos achterblijven dan komt bij vertering ook de opgeslagen CO2 weer vrij.
Er wordt gezegd dat bij het stoken van steenkool of aardgas minder CO2 vrijkomt dan bij het stoken van hout. Klopt dat?
De BioWarmteCentrale zet bijna 90% van de energie uit de houtsnippers om in bruikbare duurzame warmte. Dat is 50 – 120 % hoger dan het rendement van een gascentrale of een kolencentrale bij de productie van elektriciteit uit houtsnippers. SVP gelooft erin dat je een hoogwaardige duurzame brandstof als houtsnippers zo effectief mogelijk moet omzetten.
De CO2 van houtsnippers is onderdeel van de huidige natuurlijke koolstofdioxidekringloop op aarde. Wanneer de takken vanzelf in de natuur vergaan, komt dezelfde CO2 vrij. Dus er komt niet meer CO2 bij. Als bomen groeien, nemen ze daarvoor weer CO2 op uit de atmosfeer.
De discussie gaat over hoelang dat duurt, maar iedereen is het erover eens dat de duur korter is dan bij fossiele brandstoffen (waar de koolstofdioxide in miljoenen jaren in de aarde is vastgelegd in de vorm van fossiele brandstoffen en nu in de atmosfeer terecht komt). Fossiele CO2 is daarmee een probleem. Die koolstof is in de loop van honderden miljoenen jaren in de aarde vastgelegd in de vorm van steenkool, aardolie en aardgas, maar komt sinds de start van de industriële revolutie in recordtempo in de atmosfeer en versterkt zo het broeikaseffect. Hernieuwbare, duurzame houtsnippers zijn dan ook te verkiezen boven fossiele energie. Hout is een hernieuwbare grondstof.
Vroeger bleef de resthout met top- en takhout achter in de natuur. Nu gaat het als houtsnippers naar de BioWarmteCentrale. Dat is toch niet goed voor de bodemkwaliteit en de biodiversiteit?
Staatsbosbeheer past duurzaam bosbeheer toe overeenkomstig criteria van FSC. De Forest Stewardship Council (FSC) is een non-profit organisatie die streeft naar verantwoord bosbeheer wereldwijd. FSC formuleert standaarden gebaseerd op principes voor verantwoord bosbeheer die ondersteund worden door ecologische, sociale en economische partijen. Om een product als FSC-gecertificeerd te mogen verkopen dient er een onafgebroken keten van organisaties te zijn die onafhankelijk gecertificeerd is door een FSC-geaccrediteerde certificeringsinstantie zoals Control Union Certifications B.V. (CUC). Dit betekent o.a. dat er altijd voldoende dood hout in het bos en de natuur achterblijft voor de biodiversiteit en voeding voor het bodemleven. Takken en toppen van bomen worden alleen gebruikt indien de bodem en mineralenbalans dit toelaat. Op voedselarme gronden laat Staatsbosbeheer de takken dus liggen. Het Better Biomass certificaat toont aan dat de geleverde houtsnippers voldoet aan internationale criteria voor duurzaamheid en ketenbeheer. Het Better Biomass certificaat wordt beheerd door NEN. Meer informatie: https://www.staatsbosbeheer.nl/.
Komen écht al de houtsnippers uit Nederland, of toch ook van overzee?
SVP krijgt de houtsnippers aangeleverd door Energiehout BV, een 100 procent dochteronderneming van Staatsbosbeheer. De houtsnippers komt alleen uit Nederland. SVP staat voor 100%NL.
Zijn er wel genoeg houtsnippers beschikbaar voor Purmerend? Stel dat iedereen in Nederland straks warmte vanuit housnippers krijgt?
Ja, voor Purmerend is er voldoende beschikbaar in Nederland. Maar er is inderdaad een limiet op het gebruik van energiehout uit Nederland. Staatsbosbeheer zal nooit meer leveren dan uit het beheer en van natuur, bos en landschap vrijkomt als hernieuwbare grondstof. Er wordt dan ook niet meer hout geoogst dan dat er aangroeit. Van elke boom die voor houtoogst gekapt wordt, gaat alleen het tak-, top-, en resthout naar de houtversnipperaar.
Houtsnippers zijn op dit moment een belangrijke schakel in de energietransitie. Maar er zijn meerdere technieken nodig om in Nederland van het aardgas af te gaan en om het warmtenet in Purmerend nog duurzamer te maken. SVP ziet ook mogelijkheden voor bijvoorbeeld geothermie. Maar ook aquathermie, power-to-heat, duurzame gassen zijn mogelijkheden voor Purmerend. SVP zal hierin een afweging maken, rekening houdend met betaalbaarheid, duurzaamheid en leveringszekerheid. In Nederland zijn we nog voor ongeveer 95 procent van de woningen afhankelijk van fossiele energie. Purmerend is al voor meer dan 75 procent van het gas af.
Hoe is de duurzaamheid van de houtsnippers gegarandeerd?
De houtsnippers worden geleverd door Energiehout BV, een 100 procent dochteronderneming van Staatsbosbeheer, onder het certificaat van Better Biomass (ook wel bekend onder de naam NTA8080). Het Better Biomass certificaat toont aan dat de houtsnippers voldoen aan internationale criteria voor duurzaamheid en ketenbeheer. Het Better Biomass certificaat wordt beheerd door NEN.
De houtsnippers die Staatsbosbeheer levert, is in alle gevallen een resthout van beheer. Dat betekent dat er geen bomen worden omgehakt met als doel houtsnippers voor duurzame energie. Bosbeheer richt zich op natuur, recreatie en houtoogst. De takken en andere delen van de bomen die niet kunnen worden gebruikt in de houtverwerkende- en papierindustrie worden verwerkt tot houtsnippers. Waar de bodem het nodig heeft voor de nutriëntenbalans blijft dit tak- en tophout liggen. Er komen ook houtsnippers vrij bij onderhoud en beheer van andere natuurterreinen en landschap, dan bos. De natuurdoelen bepalen het beheer, bij dat beheer komen houtsnippers vrij als resthout. Denk aan de opslag van jonge bomen verwijderen uit de heide en het terugsnoeien van singels en houtwallen.
Het stoken van houtsnippers is helemaal geen hoogwaardige toepassing?
Wat hoogwaardig en laagwaardig is, is ook een opvatting. Warmte vinden we belangrijk en zeker in een stad met een warmtenet moet dit op een duurzame manier opgewekt worden. We moeten van het aardgas af op termijn. Daarom wordt door overheden en bedrijven hard gewerkt aan de energietransitie. Veel mensen vinden fossiele brandstoffen niet aantrekkelijk omdat er CO2 bij vrij komt. Op termijn hopen we dat we toekunnen naar warmteopwekking zonder verbranding van hernieuwbare grondstoffen. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door gebruik te maken van aardwarmte of andere technieken. Deze zijn echter niet overal toepasbaar of technieken zijn nog niet beschikbaar of nog niet ver genoeg ontwikkeld. Houtsnippers worden beschouwd als een transitie-brandstof. Een vorm van hernieuwbare brandstof en energie die in deze fase van de energietransitie nog nodig zijn, maar later kunnen worden afgebouwd richting nieuwe technieken. De BioWarmteCentrale in Purmerend is ontworpen om een maximum aandeel van de energie nuttig aan te wenden. In de centrale gaat slechts 5 procent van de energie uit houtsnippers via de schoorsteen naar buiten en wordt 90 procent van de energie omgezet in warmte voor het warmtenet.
Hoeveel houtsnippers gebruikt SVP voor de productie van warmte in Purmerend?
SVP gebruikt 90.000 ton houtsnippers per jaar.